Hoesten

De lucht die je inademt, gaat via je luchtwegen naar je longen. De luchtwegen bestaan uit de bovenste luchtwegen (keel, neus, oren en luchtpijp) en de onderste luchtwegen (de longen met de: longblaasjes en longbuisjes). 

Hoesten is een manier van het lichaam om de luchtwegen schoon te houden. Bij hoesten blaas je met veel kracht lucht uit.  

Door hoesten worden je luchtwegen beschermd tegen vervuilende stoffen en ziekteverwekkers zoals bacteriën en virussen.  

Hoesten is meestal nuttig en onschuldig. Soms is hoesten niet meer nuttig, en heb je hier last van. In deze folder leggen we uit wanneer je met hoesten naar de dokter moet gaan. 

Waarom hoest je?
Je hoest als je hoestreceptoren (zie gele sterretjes op het plaatje) die overal in je luchtwegen zitten worden geprikkeld. ‘Receptor’ is een ander woord voor ‘ontvanger’. Hoestprikkels zijn: 

• slijm of snot  
• virussen en bacteriën
• prikkelende stoffen in de lucht zoals sigarettenrook of luchtvervuiling
• als je je in eten of drinken verslikt 

Uitleg: Op het plaatje zie je de bovenste en de onderste luchtwegen. De gele sterretjes zijn de hoestprikkel receptoren. Deze vind je niet alleen in je longen, maar ook in je neus, keel en oren. In de blauwe vakjes zie je dat o.a. slijm, virussen en sigarettenrook de hoestreceptoren prikkelen: je gaat hoesten. 

Hoesten komt vaak voor bij kinderen en is meestal normaal. Gezonde kinderen krijgen 5 tot 10 keer per jaar een luchtweginfectie waarbij ze tijdelijk hoesten. Dit zijn vooral kinderen tussen de 0 en 4 jaar oud. Bij oudere kinderen komt het minder vaak voor. In de herfst- en winterperiode komen luchtweginfecties met hoesten vaker voor dan in de lente- en zomerperiode. Een hoestperiode duurt meestal 7-9 dagen en vrijwel nooit langer dan een maand. 

Chronisch betekent langdurig, we spreken van chronisch hoesten als je langer dan 4 weken iedere dag hoest. Het is belangrijk dat je dan naar de dokter gaat er wordt onderzocht waarom dit zo is. 

Er bestaan twee soorten chronische hoesten: 
1) een droge hoest: hierbij hoest je geen slijm op
2) een natte hoest: hierbij zit er slijm in je luchtwegen. 

1. Een droge hoest komt door prikkeling van je hoestreceptoren door bijvoorbeeld sigarettenlucht, luchtvervuiling, of een virusinfectie. Ook bij astma of een allergie kan je last hebben van een langdurige droge hoest. Sommige kinderen hoesten omdat het hoesten een gewoonte is geworden. Deze folder gaat hier verder niet op in.
2. Bij een chronische natte hoest zijn er slijm en bacteriën in de luchtwegen achtergebleven. De dokter noemt een dit ook chronische bronchitis of PBB, ‘protracted bacterial bronchitis’. Je longen hebben het slijm niet goed kunnen opruimen. Meestal is dit het gevolg van een virusinfectie. Als er vaker sprake is van een periode PBB zal verder onderzoek worden gedaan naar een onderliggende reden. Soms is er sprake van een bijvoorbeeld een afweerprobleem of een andere bouw van je longen. 

Uitleg: Hier zie je boven een gezonde long en beneden een zieke long waarbij slijm en bacteriën zijn achtergebleven. Bij PBB  heb je een ‘natte hoest’ die langer 4 weken duurt. 

De dokter zal je eerst een aantal vragen stellen om uit te zoeken waarom je een langdurige (natte) hoest hebt. Dit is een handig lijstje om je voor te bereiden op een bezoek bij de dokter. 

Welke klachten heb je van je luchtwegen en longen? 

• Heb je een droge of een natte (slijm) hoest?  
• Hoe klinkt je hoest? 
• Zit er bloed bij je hoest? 
• Ben je benauwd? 
• Heb je last van een piepende ademhaling? 
• Heb je een goede conditie? Kun je goed sporten? 

 Wat is het patroon van je klachten?

• Hoe en wanneer is de hoest begonnen? 
• Verslik je je af en toe? Is het hoesten zo begonnen? 
• Hoest je ook in je slaap of dan niet meer?  
• Hoest je vaker in bepaalde seizoenen (zomer, lente, herfst of winter?)  

 Andere belangrijke informatie over jou voor de dokter: 

• Zijn er meer mensen in jouw omgeving die last hebben van hoesten? 
• Zijn er zorgen over je groei? Neem altijd het groeiboekje mee! 
• Heb je eczeem of allergieën, en komen er allergieën in de familie voor? 
• Ben je al eerder in het ziekenhuis geweest? Ben je bij de KNO (of keel-neus en oren oren dokter?) bekend? 
• Gebruik je medicijnen?  
• Wordt er in jouw omgeving gerookt? 
• Rook of vape jijzelf?  

Ook gaat de dokter je onderzoeken. De dokter kijkt hoe je praat en ademhaalt, en of je benauwd bent. De dokter zal naar je longen luisteren om te horen of er slijm in je longen te horen is, of dat je last hebt van piepen. De dokter zal ook in je keel en oren kijken.  

Aan de hand van de vragen en door goed naar je te kijken weet de dokter wat de oorzaak van het hoesten is.  

Een hoest kan erg vervelend zijn, maar gaat meestal vanzelf over. Als je hoest, is bewegen erg belangrijk. Hierdoor ga je beter hoesten en komt het slijm makkelijker uit je longen. Sommige kinderen hoesten snel omdat ze niet goed tegen prikkels kunnen, bijvoorbeeld sigarettenrook. Probeer deze prikkels dan te vermijden (zie ook de www.kindbijdedokter.nl folder ‘astma bij kinderen’).  

Er is geen bewijs dat hoestdrankjes werken. Honing kan wel helpen, vooral voor een droge hoest. Gebruik 3 keer per dag 5 ml honing. Let op: geef geen honing aan een kind onder de leeftijd van 1 jaar oud.  

Als je meer dan vier weken achter elkaar een natte hoest hebt moet je naar de dokter. Je kunt dan een ‘PBB’ hebben. Maar dit hoeft zo te zijn als je in die vier weken vlak na elkaar of snel opnieuw verkouden bent geworden met hoesten. Het helpt als je vast nadenkt over de vragen die opgeschreven staan onder vraag 4. 

Maak ook een afspraak met de dokter als je last hebt van hoesten en daarbij:  

• hoge koorts hebt voor meer vier of vijf dagen
• moeite hebt met ademen:
• of de laatste maanden slecht groeit 

Door naar jou te kijken en je te onderzoeken kan de dokter zien of je bronchitis (PBB) hebt. Verder onderzoek is meestal niet nodig is. Als je een natte hoest hebt die langer dan 4 weken duurt, én de dokter denkt aan een PBB, dan geeft de dokter een antibioticakuur van 2 weken. 

Sommige soorten hoest passen bij een allergie of een andere longziekte. Als de dokter jouw hoest hierbij vindt passen, kan het zijn dat de dokter extra onderzoek wil doen. Soms is dat een röntgenfoto van je longen, of bloedonderzoek naar ontstekingen of allergieën. De dokter zal je hier uitleg over geven.  

Nee, hoesten is niet bij iedereen even erg. Het hangt ervan vanaf wat de oorzaak is. Het is niet erg als je een keer een chronische natte hoest hebt (PBB) waarvoor je antibiotica nodig hebt.  

De dokter gaat verder nadenken en soms extra onderzoek doen als: 

• Als je vaker dan 2 keer een chronische natte hoest hebt (PBB) hebt gehad, kan dit passen bij bijvoorbeeld een afweerprobleem of slapte van de luchtwegen.  
• Als je niet goed opknapt van de antibiotica. (Let op: soms wil de dokter eerst een ander antibioticum proberen, of langer antibiotica geven. Het is niet altijd meteen nodig om verder onderzoek te doen).  
• Als de dokter denkt dat je een andere zeldzame longziekte hebt.